Talibun atau juga dikenali sebagai sesomba adalah satu puisi yang bentuknya, rangkapnya, jumlah baris dalam rangkap, jumlah kata dalam baris, irama, yang tidak tetap. Talibun merupakan bentuk puisi yang terdiri daripada beberapa rangkap dan setiap baris dapat melengkapkan keseluruhan idea.
Kepentingan talibun dalam cerita penglipur lara.
1. Menjelaskan sesuatu perkara atau peristiwa. Puisi ini berupaya menjelaskan sesuatu perkara atau keadaan secara ringkas dan padat. Khalayak akan dapat mendengar dengan jelas puisi ini dan memahami isi puisi dengan meggunakan pemikiran yang mendalam.
2. Sebagai selingan dalam cerita. Biasanya puisi ini diselitkan dalam sesebuah karya cerita lipurlara yang menjadi selingan kepada cerita berkenaan.
3. Menarik perhatian dan minat khalayak (pendengar dan pembaca). Puisi ini mampu menarik perhatian khalayak kerana penggunaan bahasanya yang tersusun indah dan mudah difahami.
4. Salah satu kaedah penceritaan para penglipurlara. Memang telah diketahui umum bahawa para penyampai cerita lipurlara akan menjadikan puisi talibun dan lain-lain jenis puisi sebagai salah satu teknik penyampaian cerita. Tanpa selingan ini mungkin cerita lipurlara akan menjadi hambar tanpa sebarang bentuk hiburan.
5. Sebagai salah satu bentuk hiburan. Puisi ini mampu menghibur khalayak kerana menjadi selingan kepada cerita lipurlara. Setelah mengikuti penceritaan daripada penyampai cerita, ia akan diselangi dengan pengucapan talibun yang disertai dengan alatan muzik si penyampai cerita
Ciri-ciri Talibun
- Ia merupakan sejenis puisi bebas
- Terdapat beberapa baris dalam rangkap untuk menjelaskan pemerian
- Isinya berdasarkan sesuatu perkara diceritakan secara terperinci
- Tiada pembayang. Setiap rangkap dapat menjelaskan satu keseluruhan cerita
- Menggunakan puisi lain (pantun/syair) dalam pembentukannya
- Gaya bahasa yang luas dan lumrah (memberi penekanan kepada bahasa yang berirama seperti pengulangan dll)
- Berfungsi untuk menjelaskan sesuatu perkara
- Merupakan bahan penting dalam pengkaryaan cerita penglipur lara.
__________________________________________
Keindahan dan kemakmuran Negeri
Medannya indah bukan kepalang
Rantaunya luas bagai dibentang
Tebingnya tinggi bagai diraut
Pasirnya serong bentuk taji
Batunya ada besar kecil
Yang kecil pelontar balam
Jikalau untung kena ke balam
Jikalau tidak kena ke tanah
Menderu selawat ibu ayam
Helang disambar punai tanah
Seumpama kundur dengan labu
Kecil pohon besar buahnya
Negerinya beruntung Bandar rayanya bertuah
Cari di darat boleh di darat
Cari di laut boleh di laut
Ayam itik penuh di reban
Lembu kerbau penuh di tengah padang
Gajah badak penuh di tengah hutan
Sejuk dingin seperti ular cintamani
Di negeri Teluk Bidung Kota Lama.
Gambaran Keindahan Negeri
Talibun di atas memaparkan tentang keindahan sesebuah negeri bernama Teluk Bidung Kota Lama. Keindahan tersebut dilihat dari aspek persekitaran dan sempadan yang ada. Keadaan kawasan negeri mempunyai keistimewaan tertentu berbanding dengan tempat lain. Perkataan medan dan boleh diertikan sebagai persempadanan bagi sesebuah negeri yang diperintah. Rantau pula adalah gambaran keluasan kawasa negeri berkenaan.
Tebing pula dilihat sangat indah seolah-olah seperti diraut. Keadaan ini menambah keindahan pemerian sesebuah negeri kerana tercipta sebegitu rupa. Tebing juga boleh bermaksud kawasan yang boleh menjadi pertahanan sesebuah negeri. Keadaan tersebut boleh juga dimaksudkan dengan jaminan keselamatan kawasan tersebut. Disebut juga tentang sifat objek yang besar seperti batu dan objek yang paling kecil seperti pasir.
Batu menggambarkan objek-objek yang berguna untuk dimanfaatkan bagi mendapatkan sumber negeri. Kegunaannya adalah pelbagai perkara seperti boleh digunakan untuk melontar sesuatu objek atau boleh juga menjadi peluru/senjata untuk menumpaskan musuh. Pada masa yang lain batu juga boleh berfungsi untuk kegunaan lain.
Balam dalam puisi tersebut boleh ditafsirkan sejenis pokok kayu. Balam berfungsi sebagai bahan yang menjadi sasaran iaitu batu. Sekiranya batu gagal mencapai sasarannya, ia masih tetap berguna apabila jatuh ke tanah semula. Mungkin sekurang-kurangnya menjadikan tanah yang ada diliputi oleh batu-batan.
Perkataan ibu ayam memberi maksud ketua negeri yang sering berdoa akan keselamatan penduduk negeri daripada ancaman musuh. Manakala helang menggambarkan ancaman yang mungkin dihadapi oleh penduduk negeri. Punai tanah pula ialah penyelamat penduduk negeri yang mampu menghalang serangan helang yang ganas.
Hasil negeri makmur diibaratkan seperti pokok kundur dan labu. Walaupun pokok tersebut kecil tetapi menghasilkan buah yang banyak. Ini menggambarkan bahawa sesebuah negeri yang makmur itu ialah negeri yang mempunyai hasil mahsul yang banyak.
Mencari rezeki yang di negeri yang makmur boleh didapati di mana-mana tempat samada di darat maupun di lautan. Malah hasil ternakan begitu banyak termasuk lembu dan kerbau.
Sumber-sumber persekitaran secara semula jadi begitu banyak di hutan. Suasana persekitaran dalam negeri tersebut juga begitu nyaman dan dingin sesuai dengan keindahan negeri.
Tebing pula dilihat sangat indah seolah-olah seperti diraut. Keadaan ini menambah keindahan pemerian sesebuah negeri kerana tercipta sebegitu rupa. Tebing juga boleh bermaksud kawasan yang boleh menjadi pertahanan sesebuah negeri. Keadaan tersebut boleh juga dimaksudkan dengan jaminan keselamatan kawasan tersebut. Disebut juga tentang sifat objek yang besar seperti batu dan objek yang paling kecil seperti pasir.
Batu menggambarkan objek-objek yang berguna untuk dimanfaatkan bagi mendapatkan sumber negeri. Kegunaannya adalah pelbagai perkara seperti boleh digunakan untuk melontar sesuatu objek atau boleh juga menjadi peluru/senjata untuk menumpaskan musuh. Pada masa yang lain batu juga boleh berfungsi untuk kegunaan lain.
Balam dalam puisi tersebut boleh ditafsirkan sejenis pokok kayu. Balam berfungsi sebagai bahan yang menjadi sasaran iaitu batu. Sekiranya batu gagal mencapai sasarannya, ia masih tetap berguna apabila jatuh ke tanah semula. Mungkin sekurang-kurangnya menjadikan tanah yang ada diliputi oleh batu-batan.
Perkataan ibu ayam memberi maksud ketua negeri yang sering berdoa akan keselamatan penduduk negeri daripada ancaman musuh. Manakala helang menggambarkan ancaman yang mungkin dihadapi oleh penduduk negeri. Punai tanah pula ialah penyelamat penduduk negeri yang mampu menghalang serangan helang yang ganas.
Hasil negeri makmur diibaratkan seperti pokok kundur dan labu. Walaupun pokok tersebut kecil tetapi menghasilkan buah yang banyak. Ini menggambarkan bahawa sesebuah negeri yang makmur itu ialah negeri yang mempunyai hasil mahsul yang banyak.
Mencari rezeki yang di negeri yang makmur boleh didapati di mana-mana tempat samada di darat maupun di lautan. Malah hasil ternakan begitu banyak termasuk lembu dan kerbau.
Sumber-sumber persekitaran secara semula jadi begitu banyak di hutan. Suasana persekitaran dalam negeri tersebut juga begitu nyaman dan dingin sesuai dengan keindahan negeri.
TEMA
-Keindahan dan kemakmuran sebuah negeri
PERSOALAN
*Persoalan keindahan sebuah negeri
- Negerinya indah dan luas dengan tebing yang tinggi dari aras laut,pasirnya cantik dan batu yang pelbagai saiz.
*Persoalan kemakmuran sebuah negeri
- Negeri Teluk Bidung Kota Lama terdapat banyak sumber rezeki seperti ayam,itik,lembu dan kerbau.
- · * Persoalan rezeki yang terdapat di banyak tempat
- Rezeki yang terdapat di merata tempat seperti cari di laut beroleh di laut,cari di darat beroleh di darat.
NILAI ESTETIKA
Ansonansi
Huraian : pengulangan huruf vokal;a,e,i,o,u
contoh :
“ Medannya indah bukan kepalang “
( baris di atas adalah pengulangan vokal a sebanyak 4 kali )
Aliterasi
Huraian : pengulangan huruf konsonen
contoh :
“ rantaunya luas bagai dibentang “
( baris dia atas adalah pengulangan konsonen n sebanyak 4 kali )
Anafora
Huraian : pengulangan di awal baris
contoh : Baris 7 dan 8
Jikalau untung kena ke balam
Jikalau tidak kena ke tanah
Baris 14 dan 15
Cari di darat boleh di darat
Cari di laut boleh di laut
Responsi
Huraian : pengulangan di tengah baris
contoh : Baris 7 dan 8
Jikalau untung kena ke balam
Jikalau tidak kena ke tanah
Baris 14 dan 15
Cari di darat boleh di darat
Cari di laut boleh di laut
Baris 16,17 dan 18
Ayam itik penuh di reban
Lembu kerbau penuh di tengah padang
Gajah badak penuh tengah hutan
Epifora
Huraian : pegulangan di akhir baris
contoh : Baris 6 dan 7
Yang kecil pelontar balam
Jikalau untung kena ke balam
Baris 8 dan 10
Jikalau tidak ke tanah
Helang disambar punai tanah
Simile
Huraian : perumpamaan seperti,bak,bagai,umpaman
Contoh : Baris 2 dan 3
Rantaunya luas bagai dibentang
Tebingnya tinggi bagai diraut
Baris 11
Seumpama kundur dengan labu
Baris 19
Sejuk dingin seperti ular cintamani
Hiperbola
Huraian : menyatakan sesuatu secara berlebih-lebihan
Contoh : Baris 1 “medannya indah bukan kepalang “
Baris 2 “rantaunya luas bagai dibentang “
Baris 3 “tebingnya tinggi bagai diraut “
Baris 4 “pasirnya serong bentuk taji “
Personafikasi
Huraian : sifat manusia
Contoh : Baris 9 “menderu selawat ibu ayam “
Baris 13 “negerinya beruntung Bandar rayanya bertuah “
Paradox
Huraian : bertentangan
Contoh : Baris 11 “helang disambar punai tanah “
Baris 13 “kecilpohon besar buahnya “
NILAI MASYARAKAT
· *Masyarakat yang cinta akan keindahan
· *Masyarakat yang cinta akan kemakmuran
· * Masyarakat yang rajin mencari rezeki
· * Masyarakat yang beruntung/bertuah
thank you
ReplyDeleteThnk you
ReplyDeletemy pleasure
Deletewah sngt berguna dan boleh memahaminya seta senang ingat.....
ReplyDeleteitu la tu
DeleteSo good
ReplyDeletediksi indah(pemilihan kata yang baik)
ReplyDeleteTerbaik ah
ReplyDeleteexcellent work!!
ReplyDeleteThank you !
ReplyDeleteMntap..smoga sihat selalu
ReplyDeletetrima kasihhh sngat mnmbantu
ReplyDeleteThanks:)
ReplyDeleteTerima Kasih
ReplyDelete